ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον κ. Υπουργό Περιβάλλοντος Ενεργείας και Κλιματικής Αλλαγής
Η ΡΑΕ εξαρχής, κατ” εφαρμογή του άρθρου 14 του Ν. 3468/2006, με τις αποφάσεις – εισηγήσεις: 75/2007, 123/2007, 96/2007, 703/2008, προέβη στην κατάρτιση αυστηρού τοποχρονικού προγραμματισμού ανάπτυξης των Φ/Β σταθμών τόσο στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα όσο και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ). Ο σχεδιασμός του προγράμματος, ανετράπη στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα μετά τη θέση σε ισχύ των ν. 3734/2009, 3851/2010 και την απόφαση 1252/2010 της ΡΑΕ που ακολούθησε, σηματοδοτώντας μετάβαση σε μια άναρχη και ασύδοτη μορφή ανάπτυξης του προγράμματος Φ/Β.
Έκτοτε ξεκίνησαν παρατεταμένες υπερβολές, αστοχίες, ολιγωρίες και παραλείψεις αγνοώντας τους ρυθμιστικούς κινδύνους και αποφεύγοντας, αυτονόητες ενέργειες, όπως:
1. Έγκαιρη και επαρκής προσαρμογή της τιμής μονάδας πώλησης στο κόστος κατασκευής και στο ρυθμό επίτευξης των Εθνικών στόχων,
2. Έγκαιρη προσαρμογή του ρυθμού αδειοδότησης και συμβασιοποίησης έργων στο ρυθμό επίτευξης των Εθνικών στόχων,
3. Έγκαιρη άρση των στρεβλώσεων, κάποιες εκ των οποίων εξακολουθούν να υφίστανται,
4. Απόσυρση ατυχών διατάξεων που έδιναν δικαίωμα διακράτησης για διάστημα από 18 έως 36 μήνες υψηλών τιμών πώλησης ηλ. ενέργειας Φ/Β έργων δίχως την προσαρμογή τους στα επίπεδα τιμών της περιόδου που τελικά κατασκευάζονταν
5. Θέσπιση μηχανισμού ανάκλησης αδειών για έργα που δεν κατασκευάζονται σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Έτσι, ενώ από τα μέσα του 2012 με βάση τις αδειοδοτήσεις ήταν πλέον εμφανές ότι το σύστημα όδευε προς κατάρρευση, η κυβέρνηση με άτολμες, ανεπαρκείς και αναποτελεσματικές παρεμβάσεις (ή μη παρεμβάσεις), επέτρεψε να εισέλθουν, στην πλειονότητα, γνωστού προφίλ επενδυτές οι οποίοι κατασκεύασαν σε χαμηλές τιμές, κατεξοχήν μεγάλα Φ/Β πάρκα υπερδιπλασιάζοντας μέσα σε λίγους μήνες την εγχώρια εγκατεστημένη ισχύ. Για να λύσει η κυβέρνηση το πρόβλημα από τις δικές της παραλήψεις υιοθέτησε τον Ν. 4254/2014 (New Deal).
Στα ΜΔΝ, παρά τη θεωρητικά μεγαλύτερη αλλά και υπερεκτιμημένη ηλιοφάνεια, παρατηρούνται μειωμένοι οικονομικοί δείκτες απόδοσης των επενδύσεων εξαιτίας:
i) Αυξημένου κόστους κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης λόγω αντικειμενικών δυσκολιών που εμπεριέχονται ως βασικά στοιχεία στον όρο «νησιωτικότητα».
ii) Ειδικών συνθηκών: υγρασία, αλμύρα, ακραία καιρικά φαινόμενα και αστάθεια των δικτύων, που οδηγούν σε ταχύτερο ρυθμό γήρανσης και σε συνεχώς μειούμενη διαθεσιμότητα των εγκαταστάσεων.
Επιπλέον οι ΑΠΕ στα ΜΔΝ παρουσιάζουν:
1. αυξημένα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη από τη λειτουργία τους, λόγω εκτοπισμού κοστοβόρων αιχμιακών συμβατικών μονάδων κατά τις ώρες υψηλής ζήτησης και συνεπώς περιορισμού της κατανάλωσης υδρογονανθράκων
2. ανάληψη υψηλότερου ρίσκου λόγω ύπαρξης όρων που περιορίζουν την απορρόφηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και τους οποίους ο διαχειριστής μπορεί ανά πάσα στιγμή να εφαρμόσει.
Η ψήφιση του Ν. 4254/2014 σε πλήρη αντίφαση με τα παραπάνω, επέβαλε χαμηλότερες τιμές πώλησης της MWh σε επενδύσεις των ΜΔΝ σε σχέση με τις αντίστοιχες του ΔΣ.
Η εν λόγω ανατροπή επιβάρυνε τις ΑΠΕ των ΜΔΝ υπέρμετρα και δυσανάλογα με το βαθμό ευθύνης τους στη γέννηση και στη γιγάντωση του προβλήματος της υπερδυναμικότητας στην ηλεκτροπαραγωγή και συνεπώς στο έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ.
Όπως είναι φανερό στο New Deal δεν εφαρμόστηκε στα Φ/Β η ρήτρα νησιωτικότητας αντιθέτως, λόγω της προαναφερθείσας ανατροπής, οι δείκτες απόδοσης IRR των επενδύσεων στα ΜΔΝ να αποκλίνουν προς τα κάτω σε σχέση με άλλα Φ/Β.
Για τους Φ/Β σταθμούς που υπήχθησαν στις διατάξεις του Ν.3299/2004, ενώ προβλεπόταν ποσοστό επιχορήγησης 40% επί του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών, με τον καθορισμό ενιαίου κόστους επένδυσης, το ποσοστό επιχορήγησης υποβιβάστηκε αναδρομικά στα επίπεδα του 27% – 33% επί του λογιστικού κόστους της επένδυσης.
Επιπλέον, μεγάλα ποσά δαπανήθηκαν εκ μέρους των επενδυτών σε μελέτες συμβούλων, προμήθειες, τόκους βραχυπροθέσμων δανείων ακόμα και τέσσερα έτη μετά την σύνδεση των έργων, εγγυητικών επιστολών τραπέζης, καθώς και έξοδα στην προσπάθεια να επισπεύσουν την είσπραξη της επιχορήγησης, μείωσαν τα οφέλη της υπαγωγής. Το ποσοστό της πραγματικής επιχορήγησης κυμαίνεται σε χαμηλότερα ποσοστιαία επίπεδα σε σχέση, τόσο με το 40% που προέβλεπε ο Αναπτυξιακός Νόμος 3299/2004, όσο και με αυτά της λογιστικά αποτυπωμένης επιχορήγησης (27 – 33.
Η ψήφιση του νόμου 4254/2014 κατηγοριοποίησε τις επενδύσεις σε ΧΕ (χωρίς επιχορήγηση) και ΜΕ (με επιχορήγηση) και επέβαλε υπερβολικά χαμηλότερες τιμές στις επενδύσεις της κατηγορίας ΜΕ.
Ως αποτέλεσμα η ληφθείσα επιχορήγηση, όπως μειώθηκε από τις σχετιζόμενες με αυτή δαπάνες, επιστρέφεται εμμέσως στον Ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα το αρχικό κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων να μετατραπεί σε εργαλείο παγίδευσης επενδυτών.
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
• Προτίθεται να προβεί στην διόρθωση των τιμών και συνακόλουθα στην άρση τουλάχιστον των δύο οφθαλμοφανών και καταστροφικών αδικιών που αφορούν στις επενδύσεις:
1. που έχουν υλοποιηθεί στα ΜΔΝ και
2. που έχουν λάβει ή θα λάβουν κρατική ενίσχυση,
προτού να είναι πολύ αργά για επιχειρήσεις και επιχειρηματίες που βρίσκονται σε τραγικά αδιέξοδα;
• Προτίθεται να αποκαλύψει τα μοντέλα και τις παραδοχές βάσει των οποίων το υπουργείο υπολόγισε τον βαθμό απόδοσης IRR κάθε κατηγορίας επένδυσης;
Οι ερωτώντες βουλευτές:
Δημήτριος Γάκης
Νικόλαος Συρμαλένιος
Ιωάννης Ζερδελής
Μιχάλης Κριτσωτάκης
Αγνή Καλογερή
Κώστας Δερμιτζάκης
Μαρία Διακάκη
Ανδρέας Ξανθός